Brief van de provinciale overste van de jezuïeten van de Lage Landen

De zuigeling speelt bij het hol van de adder,

Een kind strekt zijn hand uit naar het nest van de slang,

niemand doet nog kwaad. (Jes 11,8-9a)

Het visioen van Jesaja dat we hoorden bij de aanvang van de Advent, staat onnoemelijk ver van de gruwelijke werkelijkheid in de brandhaarden van het Midden-Oosten en elders in de vele conflictzones die we vandaag kennen.

Het was in de tijd van Jesaja (8^ste E. v. Chr.) niet anders toen Assyrië  het koninkrijk Israël gewelddadig onder de voet liep. Is hoop wel gewettigd als mensen zoiets verschrikkelijk meemaken?  Toch was het voor Jesaja geen probleem om het wondere visioen van vrede tussen naties, mét uitbreiding naar de ganse kosmos, te proclameren. Voor hem geen fading hope.

De ‘Jesaja’s’ van vandaag  zijn de ‘white helmets’ in Aleppo, een neutraal vrijwilligerscorps dat na elk bombardement de overlevenden tracht te redden.

 Ook zijn het de vele Colombianen die achter de schermen werken aan verzoening tussen de FARC-guerrilla en de brede bevolking die gekwetst, verweesd, hongerend naar gerechtigheid zijn wonden likt na decennia van geweld. En het zijn onze mensen van JRS die niet opgeven en als zalmen tegen de stroom van cynisme en xenofobie opzwemmen. Het zijn er zovelen,… Misschien bent u zelf wel zo’n hedendaagse ‘Jesaja’? Wat drijft u, wat drijft hen? Wat doet u hopen, tegen ‘beter weten’ in?   

Ook geen ‘fading hope’ bij paus Franciscus. Tijdens zijn ontmoeting met AC36 van de Sociëteit van Jezus op 24 oktober ll. wees hij op het toenemende belang van netwerking in de wereld als een instrument dat groter goed kan bewerkstelligen, maar hij waarschuwde dat ook het kwaad steeds meer ‘netwerkt’ en hij beschreef hoe conflictzones die oorspronkelijk niets met elkaar te maken hadden, zich  stelselmatig aan elkaar linken. We zien vandaag hoe deze puzzel van conflicten evolueert naar één groot conflict en hoe het de hoop  bij velen onderuit haalt: ‘fading hope’. “Werken aan vrede is meer dan ooit van belang”, stelde Paus Franciscus. Maar je kan dat niet doen als volk, natie of land apart. In de huidige wereld zou het hypocriet zijn te streven naar vrede en welvaart voor je eigen eiland alleen, te midden van de woelige zee die je omringt. “Alleen, kan niemand zichzelf redden”, zei hij. Het was een signaal naar al die landen en volkeren die nog geloven dat ze zichzelf kunnen vrijwaren van de grote wereldproblemen. Onuitgesproken verbergt er zich in die pauselijke woorden nog een groter mysterie: de mens kan überhaupt zichzelf niet redden. Wie gelooft weet het: Het is de Heer die redt, Hij is het die het visioen van Jesaja in onze wereld verwezenlijkt als Hij in ons geboren wordt, als Hij door onze handen mag werken.

Daarom dient onze hoop vandaag ambitieuzer te zijn dan ze ooit was. Zij wordt uitgenodigd om zich te richten op het visioen van Jesaja: “geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander” (Jes 2,4). Tegelijkertijd dient zij geaard te zijn in het allerkleinste; met name in het beginnende kwetsbare leven. “Een pasgeboren kind gewikkeld in doeken, liggend in een kribbe, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg” (Luc 2,7.12). De redding begint in het herkennen van Gods komst in het onooglijke, in het  allerkleinste, in het meest onschuldige, in het meest kwetsbare.

Laat uitgerekend dit het geheim zijn van de “white helmets”, de beschermengelen van de allerkleinsten in Aleppo. Laat het ook uw geheim zijn.

Zalige kerst en een hoopvol nieuw jaar.

Johan Verschueren sj

Provinciale overste van de jezuïeten van de Lage Landen