Samen stappen Leo A. De Bock en Frans Berkmeijer sj naar en door de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila.

Dit zijn de kampen uit de novelle ‘De Gezichtslozen’ van Alicja Gescinska. Van 16 tot 18 september 1982 vond in het Palestijnse vluchtelingenkamp Shatila en de aangrenzende wijk Sabra in de Libanese hoofdstad Beiroet een bloedbad plaats.

3500 mensen, hoofdzakelijk burgers, werden in die dagen afgeslacht door een Libanese militie en belegerd door het Israëlische leger waardoor niemand uit het kamp kon vluchten. In Sabra en Shatilla, wat nu geen tentenkampen, maar veeleer verwaarloosde wijken zijn, verblijven nog altijd Palestijnse vluchtelingen in trieste omstandigheden.

Nauwelijks rechten
In heel Libanon wonen ongeveer 250.000 Palestijnse vluchtelingen, verspreid over 12 vluchtelingenkampen. 31 % van de bevolking van Libanon zijn vluchtelingen, onder hen ook veel Syriërs. De meeste Palestijnen in Libanon zijn staatloos. Ze hebben geen recht op het Libanese staatsburgerschap, ook niet als ze in Libanon geboren zijn, ook niet als hun familie al generaties lang in Libanon verblijft. Dit betekent dat ze nauwelijks rechten hebben, dat ze geen ziekteverzekering kunnen afsluiten en dat ze voor heel wat jobs niet in aanmerking komen. Zo kunnen ze in Libanon niet werken als arts, apotheker, advocaat, journalist, ingenieur en ga zo maar door. Het gaat om meer dan 30 beroepen. Palestijnse vluchtelingen zijn tweederangsburgers.

Hun toekomst en die van hun kinderen en de kinderen van hun kinderen is uitzichtloos. Palestijnen worden geboren met een verschrikkelijke erfenis. Velen kunnen niet in hun levensonderhoud voorzien en lijden honger. In Libanon laat ten minste de Jesuit Refugee Service zich in met het lot van vluchtelingen.

Frans Berkmeijer is antropoloog. Hij woonde lang in Egypte, waar hij onder christenen en moslims jeugdleiders vormde. Zijn meest recente publicatie heet ‘Verzoeningsartiest in het gebroken Libanon’ en gaat over Nicolaas Kluiters s.j. die in 1985 werd vermoord omdat hij op een succesvolle manier christenen en moslims samenbracht.

Beluister de podcast (door Leo A. De Bock) :