De grafische sector vaarwel zeggen en koster worden in de Amsterdamse jezuïetenkerk de Krijtberg is geen alledaagse stap. Gerwin Roffel maakte vijftien jaar geleden deze switch en heeft er nog geen moment spijt van. Wat houden zijn werkzaamheden in en wat vindt hij belangrijk?

Hoe kwam je tot deze stap? 

“Ik had een fantastisch baan in de grafische industrie, leuke collega’s en een mooi leven. Maar op den duur miste ik toch iets van een maatschappelijke betrokkenheid vanuit het werk en ook in het leven dat ik leidde.” In de zoektocht die volgde kwam Gerwin in aanraking met de Schorerstichting in Amsterdam, waar hij zich aanmeldde voor de opleiding tot aidsbuddy. Tijdens die opleiding kwam hij in contact met iemand, die een regelmatige kerkganger in de Krijtberg was. “Via hem kwam ik sinds lange tijd weer eens in een kerkgebouw. Dat was dus hier in de Krijtberg. Gewoon omdat hij mij uitnodigde en ik dacht, ja waarom ook niet.”

Was geloof een item in jouw leven?

“Ik ben protestants opgevoed en gedoopt en kom uit een christelijk nest, maar sinds mijn pubertijd heb ik dat radicaal naast mij neer gelegd. Hier in de Krijtberg begon mij dat, zo eind jaren ’90, toch weer te boeien. Begon het geloof weer wat voor mij leven. En dat was een grote verrassing, eerlijk gezegd. Dat had ik nooit gedacht. In het mededelingenblaadje las ik over een geloofscursus en die ben ik toen, samen met iemand anders die ook zoekende was, gaan doen. Ik ben toen gevormd, dat was in 2003 en daarna betrokken geraakt als vrijwilliger in de Krijtberg kerk.” 

Na zijn vormsel werd Gerwin acoliet en kerkwacht, deed hij de Geestelijke Oefeningen in het dagelijks leven onder begeleiding van pater Gregory Brenninkmeijer, en nam hij deel aan wandelretraites in de Franse Alpen. “Ik liet mij echt helemaal onderdompelen. Verbazen vooral en uitnodigen naar plekken waar ik van tevoren over gezegd zou hebben: dat is niks voor mij.” Eigenlijk werd hij als het ware overvallen, door een hele nieuwe fase in zijn leven. Vooral toen de rector Tjeerd Jansen hem vroeg om in dienst te treden in 2006.

Je zei die mooie baan op?

“Ik had wel het vermoeden dat ik qua werk ooit totaal iets anders zou gaan doen, maar had geen idee wat. Toen kwam deze vraag en ik dacht, nou zeg, zou het niet vreemd zijn als ik hierop nou nee zou antwoorden? Het loslaten van zekerheden vond ik een avontuur. Weinigen begrepen mijn keuze, maar ik zei ja ben in dienst gekomen van dit prachtige kerkgebeuren.”

Het is dus bij toeval dat je bij de jezuïeten terecht kwam?

“Dat ik hier voet zette in de Krijtberg en met de jezuïeten in aanraking kwam, is wel toeval. Maar het is wel het ignatiaanse, het midden in de wereld staan, wat mij ook wel meteen aantrok. Je merkt het in de preek, in de manier van doen van de priesters. Dus als het een andere kerk was geweest met een andere spiritualiteit weet ik niet of dat hetzelfde resultaat had gehad. Het ignatiaanse was wel een sterke uitnodiging om hier te blijven.” 

Wat houdt koster zijn in voor jou?

“Als koster ben je dienstbaar aan de vieringen: aan voorgangers, vrijwilligers, bezoekers. Het mooie van de Krijtberg is dat het gedragen wordt door een hele grote groep vrijwilligers. En die zou ik toch eigenlijk vooraan willen zetten. Al die mensen die hier met veel liefde en inzet de liturgie verzorgen.” 

Naast een gebedshuis is de kerk ook een historisch rijksmonument, dat is opengesteld voor bezoekers. “Ook dat zijn vrijwilligers die dat allemaal dragen. Ik ben degene die zorgt dat de organisatie, met al die verschillende mensen, goed loopt. Dat er roosters zijn, dat mensen weten wanneer ze, waar moeten zijn om wat te doen. Daarnaast verzorg ik de digitale kant van de Krijtberg zoals het onderhouden van de website, de sociale media en de digitale nieuwsbrief. Ik heb alles geleerd van andere vrijwilligers, dus ben in de praktijk gevormd. De functie ‘koster’ roept een traditioneel beeld op, er zijn aspecten in mijn werk die daar niet onder vallen.”

Grafische vormgeving

Het vormgeven van folders, informatieboekjes, flyers en posters was vanaf het eerste begin een taak van Gerwin. “Ik ben in dienst van de Stichting de Krijtberg als koster/publiciteitsmedewerker. Ook publiciteit is een aandachtspunt binnen het kosterschap. Dus de website, de liturgieboekjes, de Krijtbergkalender.” Daarnaast maakt Gerwin ook boekjes, folders – visuals, zoals hij het zelf noemt – voor de jezuïeten. “Daar ben ik niet continue mee bezig, maar zo af en toe komt er iets voorbij. Zoals logo’s maken voor het Platform voor ignatiaanse spiritualiteit, voor Bidden Onderweg, advertenties voor de digitale retraites, vormgeving van boekjes, zoals het boekje over Petrus Canisius, dat recent is uitgekomen.”

Wat vind jij belangrijk in je werk?

“Ik vind het liturgische het belangrijkste. Dat hier een kerkgebouw is waar mensen kunnen verblijven, een plek vinden dat binnen hun geloofsverhaal belangrijk is. Een verzorgde, inhoudelijke en ook mooie liturgie. Dat mensen hier blij, getroost of verheugd naar buiten gaan. Om samen met al die vrijwilligers daaraan ten dienste te staan en daaraan mijn bijdrage te leveren, dat vind ik belangrijk. Het grafische is gewoon heel anders, het ligt in elkaars verlengde. Een goed vormgegeven liturgieboekje zorgt voor een optimale betrokkenheid bij de viering.”

“Ik vind het belangrijk om het verhaal van Jezus voort te zetten, zijn geloofsverhaal. De verhalen van de liturgie en in de kerk geven mij die zinvolle invulling die in mijn vorige baan ontbrak. Wat dat dan precies is, een beleving of bezieling ervaren om als mens actief te zijn. Vaak is dat toch ook op de achtergrond hoor, want het is natuurlijk ook gewoon werken. De dingen moeten gewoon gebeuren.”

Zie je de digitale retraite als een vorm van liturgie?

“Niet direct; liturgie koppel ik liever aan een fysieke aanwezigheid in een godshuis. Ik draag met liefde bij aan de ontwikkeling van digitale vormen van liturgie en gebed. Zo leek het mij als ontvanger aantrekkelijk als de dagelijkse gebedsmail opent met een eigen afbeelding. Ik heb dat aangegeven en voor diverse retraites een serie visuals mogen ontwerpen. Ik heb geprobeerd om het een visueel aantrekkelijk beginpunt van de gebedsmail te laten zijn. Zonder dat je nu iets wilt oproepen. Dus als je de gebedsmail opent dat je dan denkt, ah, mooi ik ga weer bidden. Een mooi welkomstplaatje, elke dag iets verrassends, iets verzorgds. Dat was mijn insteek. Als je ergens binnenkomt en je wordt welkom ontvangen, dan is de toon al gezet.” 

Heb je nog een droom voor de toekomst?

“Ik doe hier eigenlijk alles wel wat ik altijd had willen doen. Alles wat ik geleerd heb komt hier wel van pas. Ik ben sterk iemand die in het moment leeft. Niet dat ik nooit naar de toekomst uitkijk, maar zo sta ik er liever in: genietend aanwezig zijn in het moment, althans, dat zoveel mogelijk proberen te zijn.”

Karin Benoist