Johan Verschueren, Provinciale Overste

Beste medebroeders en medewerkers,

Het is geleden van mijn vormingstijd in Peru, dat ik me zo sterk uitgenodigd voel om me met alles wat ik heb vast te klampen aan het evangelie. Peru ging toen gebukt onder de gesel van de terreur. Net als nu leidde dat toen tot verwarring en onrust. De verwarring en de onrust die ons het voorbije jaar overvielen door aanslagen, door  vluchtelingenstromen, door de verruwing van de sociale media en door de demagogische verharding van vele politici wereldwijd, kunnen ons moeilijk optimistisch stemmen.

Waar anders dan in het Evangelie zouden we onze toevlucht moeten zoeken? "Naar wie zouden we anders gaan?", riep Petrus toen Jezus de leerlingen voor de keuze plaatste (Joh 6, 68). Als zelfs een bekend Vlaams Groen! politicus op het moment van de Brusselse lock-down stelde dat "veiligheid de hoogste prioriteit!" is, kunnen we er niet meer naast kijken:  de vrede, de vrijheid  en de menselijke waardigheid zijn bij ons bedreigd.

Het is in dit soort van context dat ik me zeer bewust word van de geweldige schat die ik ooit mocht ontvangen: het geloof in Jezus Christus. Geloven in Hem, is geloven dat er een brug bestaat tussen ons gebroken bestaan en de schier onbereikbare wereld van God. Het is een geloof dat haarscherp aanvoelt dat die brug niets van doen heeft met autoriteit, met zelfbehoud en nog minder met geweld, maar alles met liefde. Liefde die kwetsbaar mens wilde en nog steeds wil worden. Liefde waarin God zich aan ons toont. Liefde die niet te hoog gegrepen is, die we aankunnen en ons eigen kunnen maken.

“Het is een naïef geloof”, zegt men me vaak. Maar hoe meer men me dit zegt, hoe sterker het me maakt. Omdat het andere alternatief in onze dagen finaal door de mand zakt. Het  geloof in de kwetsbare mensgeworden liefde -uit God geboren- doet me zeggen: nee, ik geef niet toe aan simplismen; nee ik weiger mee te doen aan doemdenken en aan de demonisering van de Islam; nee aan het mee willen bouwen van hekken op landsgrenzen. Nee, ik geef niet toe aan angst of verwarring. Want dat alles staat gelijk aan het loskomen van de Heer zelf. Liever blijf ik in deze werkelijkheid bij Hem  met een warm hart. Veel liever naïef warm dan angstig, koud of hard. Ja dus aan gastvrijheid, ja aan barmhartigheid, ja aan kwetsbaarheid.

Zijn er dan hoopvolle tekenen? O, die zijn er veel. Velen weerstaan aan de bekoring van de angst; ze weigeren  de weg van de verharding, de verkilling of de kramp. Ik werd heel stil en tegelijkertijd warm van binnen bij het lezen van een reactie op Facebook door Antoine Leiris, een man die zijn vrouw verloor in de Bataclan (Parijs). Als deze man dit kan, moeten wij het ook kunnen:

"Vrijdagavond 13 november hebben jullie het leven gestolen van een bijzonder persoon, de liefde van mijn leven, de moeder van mijn zoon, maar mijn haat krijgen jullie niet. Ik weet niet wie jullie zijn, en ik wil het ook niet weten; jullie zijn dode zielen. Indien deze God, voor wie jullie blindelings doden, ons schiep naar zijn beeld, is elke kogel in het lichaam van mijn vrouw, een gapende wonde in zijn hart. Daarom krijgen jullie mijn haat niet cadeau. Jullie hebben er anders wel om verzocht, maar haat beantwoorden met woede is een capitulatie ten aanzien van dezelfde onwetendheid die u maakte tot wie u bent. Jullie willen mij angstig en dat ik mijn medemens voortaan met wantrouwen bejegen, dat ik mijn veiligheid voor mijn vrijheid inruil. Dit spel verliest u.  Ik ben nog steeds aan zet…"

Ook in Nijmegen, in de wijk Brakkenstein op wandelafstand van het vluchtelingenkamp in het Heumensoord, ontmoet je de hoop op straat. Met 2800 zitten ze daar samen in een bos. In groepjes wandelen ze naar de bushalte naast ons huis Favre om dan naar het centrum van de stad te gaan. Of ze hebben de fiets ontdekt. De lokale fietsenwinkel ziet zijn business boomen, en het plaatselijke grootwarenhuis zijn omzet. Ze zijn uiterst vriendelijk. Ze groeten me altijd op straat. Maar in menig droeve blik zie je ze letterlijk en figuurlijk van ver komen. Vooral de ogen van de volwassenen en de kleinste kinderen ogen somber. En ze lopen gebukt. Ze torsen veel leed. Maar de ogen van de jongeren en jongvolwassenen staan daarentegen altijd open: ze stralen van vitaliteit en verlangen. Ze dromen van een nieuw leven met echte kansen. En ze lopen veerkrachtig energiek. Meer en  divers leven op straat, ik word er vrolijk van.

Ook de lokale bevolking in de wijk Brakkenstein ziet het best zitten, dat zie je ze aan. En de Krijtberg in Amsterdam houdt inzamelacties en collectes om de Syrische christenen uit dit kamp een Kerst te kunnen aanbieden in de Syrisch-christelijke gemeenschap van Amsterdam. En in de kerk van Sacramentijnen vlak naast onze bouwwerf Aqua Viva kunnen vele vluchtelingen dagelijks op verhaal komen -zelfs in het Arabisch-. En onze website biddenonderweg.org, nodigt expliciet uit om God te ontmoeten in de ontmoeting met de vluchteling, in samenwerking met JRS en GCL.

Het haalt allicht de kranten of de TV nooit. Maar hoop is er. Met hopen. En nieuwe kansen voor velen. Mag ik u uitnodigen om tijdens deze kerst  de angst buiten te laten en de hoop binnen te laten als er aan uw deur wordt geklopt. Niet de harde taal van de demagoog gestoeld op angst en zelfbehoud zal u uitkomst en redding brengen, maar wel de Heer die schuilgaat in de kleine onmondige mens, in de vluchteling, in het kind.

Zalige Kerst en een hoopvol nieuw jaar,

Johan Verschueren sj

Provinciaal BSE en NER