Een symposium voor bisschoppen en religieuze oversten over seksueel misbruik

Een symposium voor bisschoppen en religieuze oversten over seksueel misbruik

Rome, 6-9 februari 2012
Gregoriana

Op 9 februari 2012 eindigde in Rome het Congres over ‘Heling en Vernieuwing’ dat de Gregoriaanse Universiteit organiseerde rond de problematiek van kindermisbruik in de Kerk. Het Congres bracht 220 mensen samen uit de hele wereld: 110 bisschoppen, 40 mannelijke Algemene Oversten, 20 vrouwelijke Algemene Oversten en een groot aantal ‘periti’ met veel expertise. De sprekers – 3 elke voormiddag – waren een voor een van top kwaliteit. De voorbereiding nam anderhalf jaar in beslag. Ook de contacten met de pers waren bijzonder goed voorbereid, o.a. door pater Federico Lombardi sj die het hele Congres heeft gevolgd.

De toon werd gezet op de avond van 6 februari door de inleidende conferentie van kardinaal W. Levada, prefect van het CDF (Congregatie voor de Geloofsleer): de Kerk moet het misbruik van kinderen door clerici in alle openheid en transparantie onder ogen nemen en middelen zoeken om dit in de toekomst te voorkomen. Het was een sterk verhaal.

De eerste dag werd begonnen met het indrukwekkend getuigenis van twee vrouwen die in hun jeugd het slachtoffer waren van seksueel misbruik door een priester. Beide waren aanwezig met hun echtgenoot en hebben het hele Congres meegemaakt. Beide vrouwen zetten zich nu in voor hulp aan slachtoffers van seksueel misbruik in hun land. Hun getuigenis heeft gedurende het hele Congres mee geklonken.

Daarna volgde een interessante bijdrage van een bisschop uit de USA, Stephen Rossetti, over de fouten die we als Kerk hebben begaan, waaraan hij telkens enkele aanbevelingen toevoegde om in het vervolg beter om te gaan met deze problematiek. Enkele fouten: we hebben in het verleden niet voldoende naar de slachtoffers geluisterd; we hebben het fenomeen onderschat; we hebben te vlug gedacht dat een dader van seksueel misbruik gemakkelijk kon genezen worden; we hebben te gemakkelijk over vergeving gesproken; enz. Het was een positieve bijdrage om te leren vanuit de ervaring van de Kerk. Het referaat van aartsbisschop Charles Scicluna, promotor van de Rechtvaardigheid bij het CDF, handelde over de wettelijke en morele plicht om telkens opnieuw de waarheid te achterhalen in elk geval van kindermisbruik in de Kerk. Ook dit verhaal liet geen ruimte om een zaak van kindermisbruik in de doofpot te verbergen. Bisschop  Jorge Patron uit Mexico, had het over selectie en vorming tot het priesterschap. Hij vroeg om de vorming van toekomstige priesters en pastoraal geëngageerden grondig te vernieuwen. Niet alleen op het vlak van de affectieve seksuele vorming is er verbetering nodig, ook op het vlak van de theologische vorming is vernieuwing nodig. Hij benadrukte ook het belang van een doorleefde spiritualiteit. De vraag naar een betere vorming kwam ook op andere momenten van het Congres ter sprake.

Een boeiende ervaring was ook te luisteren naar de grote culturele verschillen. Er waren sprekers vanuit Zuid-Afrika: Rev. Desmond Nair verantwoordelijke van een Centrum voor het voorkomen van kindermisbruik; vanuit Brazilië: Rev. Edenio Valle, ‘peritus’ in Zuid-Amerika voor deze problematiek; vanuit de Filippijnen: aartsbisschop Luis Antonio Tagle; vanuit Mexico: bisschop Jorge Patron; vanuit Europa: kardinaal Reinhard Marx, aartsbisschop van München. Het was duidelijk dat van de ene kant kindermisbruik overal kindermisbruik is, en dat van de andere kant de socio-culturele verschillen invloed hebben op het kindermisbruik en de manier om er maatschappelijk mee om te gaan. Het is een universeel verschijnsel, alhoewel niet overal in dezelfde mate aanwezig.

Vermits het Cogres georganiseerd werd door de Gregoriana had de rector gevraagd dat er ook een theologisch ‘statement’ zou zijn. Een commissie van vier ‘theologen’ – ik was er lid van vanuit de afdeling spiritualiteit – heeft na heel wat gesprekken een gezamenlijke tekst geschreven, die op het Congres ook werd gebracht en goed onthaald.

Tijdens de namiddagen werd er in kleine groepen gewerkt. Men kon kiezen tussen uitwisselingsgroepen rond thema’s die ’s voormiddags aan bod waren gekomen, of er werden andere thema’s aangeboden, zoals ‘Internet en Pornografie’, ‘Preventie van misbruik van kwetsbare volwassenen’, ‘Misbruik door niet-geestelijken’, enz.

De tweede dag ’s avonds was er een sobere en deemoedige Boeteviering in de Sint-Ignatiuskerk, en de derde dag was er een plechtige en feestelijke Eucharistieviering in de kerk van de Twaalf Apostelen, vlak bij de Gregoriana. Die twee vieringen hebben er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de deelnemers zich meer en meer betrokken zijn gaan voelen bij wat ze tijdens de dag hoorden en waar ze over uitwisselden in kleine groepen.

Het Congres was ongetwijfeld een dienst aan de wereldkerk, maar kan ook als een voorbeeld gelden van openheid en transparantie voor andere groepen in de samenleving waar kindermisbruik heerst.

Mark Rotsaert sj

Website Centre for Child Protection van de Gregoriaanse Universiteit