Persmededeling JRS Europe dd 4 juni 2013

Ingewikkelde procedures en de starheid van het EU asielsysteem zijn de voornaamste factoren die de zoektocht van mensen  naar veiligheid in Europa verhinderen, aldus het JRS rapport.

Brussel, 4 juni 2013 – Asielzoekers in Europa worden vaak geconfronteerd met regels van de EU die hun de mogelijkheid ontnemen asiel te zoeken in een EU-land waar zij zich het best beschermd zouden voelen. Dit volgens een nieuw JRS Europa rapport, Protection Interrupted. Bescherming onderbroken, dat vandaag werd vrijgegeven. Het rapport is gebaseerd op interviews met 257 asielzoekers en migranten in negen EU-landen.

“In juni zal de EU een nieuw Gemeenschappelijk Europees Asielsysteem aannemen. De ‘Dublinverordening’ is het centrale stuk van dit systeem. Maar voor een asielzoeker is die reglementering de voornaamste bron van frustratie, angst en gedwarsboomde toegang tot bescherming”, zegt Philip Amaral van JRS Europa en auteur van dit rapport.

Het rapport schetst verschillende wegen waarop de Dublinverordening een asielzoeker verhindert naar bescherming te zoeken in Europa. Ten eerste, het gebrek aan kennis bij de mensen van hoe die reglementering in feite werkt en welke rechten zij hebben. Zowat de helft van de geïnterviewden beweerden weinig of geen weet te hebben van Dublin, ook wisten zij niet hoe zij hun zaak bij een rechtbank konden aanhangig maken. Ten tweede, mensen worden vaak overgebracht naar EU landen die geen gepaste behuizing en basisdiensten bieden, zodat ze heel wat mensen dakloos en berooid achterlaten. Ten derde, asielzoekers worden in veel EU-landen opgesloten, blijkbaar om geen andere reden dan dat ze asielzoekers zijn.

“Gemiddeld werden de mensen die wij interviewden verplaatst naar drie tot vier EU-landen, waarbij zij de meeste tijd in een detentiecentrum doorbrachten. Mensen worden gescheiden van hun familie en worden overweldigd door een rigide systeem dat geen aandacht heeft voor hun nood aan bescherming”, zegt de heer Amaral.

Dat pendelen tussen verschillende EU-landen laat zijn sporen na bij de asielzoekers. Voor ons onderzoek interviewden wij  de drieëntwintigjarige Ahmad uit Afghanistan, die in 2009 naar de EU kwam via Griekenland en door Macedonië en Servië reisde om naar Hongarije te gaan. Hij deed verschillende pogingen om naar Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland te reizen; iedere keer werd hij teruggestuurd naar Hongarije. Tussen zijn eerste aankomst in Europa en onze ontmoeting met hem had Ahmad de meeste tijd doorgebracht in een detentiecentrum. Tijdens zijn laatste verblijf in Zwitserland, probeerde Ahmad zich te verhangen, maar hij werd op het laatste moment gered door de bewakers van het detentiecentrum.

De Dublinverordening werd door de EU in 2003 aangenomen om vast te stellen welk lid van de EU verantwoordelijk zou zijn om een asielaanvraag te onderzoeken. Maar er rezen problemen met de uitvoering ervan in de EU-landen. De Europese Commissie die het systeem evalueerde, legde verschillende tekorten bloot, zoals de moeilijkheden die mensen hadden om hun aanvraag te voort te zetten in het land dat daarvoor verantwoordelijk was, en mensen die gescheiden werden gehouden van hun familie.

Een belangrijk probleem dat het onderzoek van JRS Europa aan het licht bracht, zijn de uiteenlopende asielprocedures en basiscondities  die men aantrof tussen de EU-landen.  Asielzoekers in Frankrijk, bijvoorbeeld, moeten  vaak in treinstations overnachten of in parken omdat er geen behuizing wordt aangeboden. In België worden asielzoekers volgens de Dublin procedure gewoonlijk opgesloten, maar in Zweden is dat voor velen niet het geval. Ofschoon de Italiaanse wetgeving vereist dat asielzoekers volgens de Dublinprocedure behuizing krijgen, is dat in de praktijk voor velen niet het geval. In Duitsland worden advocaten afgeraden asielzoekers te helpen omdat de vergoeding door de staat te laag is.

“Om het Gemeenschappelijk Europees Asiel Systeem in stand te houden, moet er in feite een gemeenschappelijk niveau van bescherming  gegarandeerd worden in alle Europese landen”, zegt de heer Amaral.

“Op dit ogenblik is dat niet het geval. Vaak trekken mensen door Europa omdat zij zoeken naar bescherming die in hun ogen van een behoorlijk en keurig niveau is. Een asielsysteem dat mensen  op straat laat, en slecht uitgerust is om hun rechten te verdedigen, kan men niet staande houden”, vervolgt de heer Amaral.

In haar onderzoek wees JRS Europa verschillende acties aan die Europese regeringen kunnen ondernemen om het systeem meer menselijk, meer beschermend en behoorlijk te maken. Adequate onthaalcondities, zoals behoorlijke behuizing, medische zorgen en basisuitkeringen zijn heel belangrijk, want asielzoekers hebben weinig anders om op terug te vallen, de meesten mogen immers niet werken. De manier verbeteren waarop mensen ingelicht worden over de Dublin procedures in een taal die ze verstaan, is cruciaal. Dat is vooral belangrijk om makkelijker toegang te krijgen tot gekwalificeerde advocaten. Een advocaat hebben vergroot de kans dat men beter geïnformeerd zal worden en zijn rechten kan afdwingen, zoals bijvoorbeeld een zaak betwisten voor een rechter.

Het onderzoek vindt vooral dat mensen zich beter beschermd voelen als zij persoonlijk de beslissingen van regeringen over hun asielgevallen kunnen beïnvloeden. Liever dan mensen terug te sturen naar het land waar zij het eerst de EU betraden, wat de manier is waarop landen de Dublinverordening toepassen, zouden mensen meer kansen moeten krijgen asiel te zoeken in landen waar hun familie en aanverwanten verblijven, waar ze een taal met elkaar delen en waar de beschermingsstandaarden het best tegemoet komen aan hun noden.

“De persoonlijke keuze is voor iedere persoon verbonden met de vervulling van fundamentele menselijke noden, en met een gevoel van persoonlijke waardigheid en zelf kunnen beslissen. Die principes zouden in het hart moeten staan van het Europees asielsysteem”, besluit de heer Amaral.

Contact information:

Philip Amaral, Advocacy & Communications Coordinator
JRS Europe, Brussels
Tel:  +32 2 250 32 23
Mobile: +32 485 173 766
Email: europe.advocacy@jrs.net